स्टॅच्यू ऑफ युनिटी, नर्मदामय्या आणि नीलकंठधाम...
----------------------------------------------------------------
यंदा कधी नव्हे ते नाताळमध्ये रजा मिळाली. मुलगा व पत्नीसह कुठं तरी फिरायला जायचं होतं चार दिवस! मग पुस्तक प्रकाशन झालं, की बडोद्याला जाऊ असं ठरलं. सरदार वल्लभाई पटेल यांचा ‘स्टॅच्यू ऑफ युनिटी’ या नावाचा भव्य पुतळा पाहायचंही डोक्यात होतं. धनश्रीची बहीण मधुरा बडोद्यात राहते. ते दिवाळीला पुण्यात आले, तेव्हा आम्ही नाताळच्या सुट्टीत चार दिवस येऊ, अशी कल्पना त्यांना दिली होती. मी याच वर्षी फेब्रुवारीत बडोद्याला साहित्य संमेलनाला गेलो होतो, तेव्हा एक दिवस तिच्या घरी जाऊन आलो होतो. आता धनश्री व नीललाही हे सुंदर शहर दाखवावं, असं मलाच फार वाटत होतं. दिवाळीत भेटला, तेव्हा नीलेश (माझा साडू) म्हणाला, की मुंबईहून डबल डेकर ट्रेननं या! मला असं काही तरी वेगळं कुणी सांगितलं, की ती गोष्ट करायचीच हे मी पक्कं ठरवून टाकतो. पुणे-मुंबई दरम्यान धावणारी सिंहगड एक्स्प्रेस ही अशी डबल डेकर ट्रेन होती, असं मी ऐकलं होतं. पण त्या ट्रेननं मी कधीच प्रवास केला नव्हता. त्यामुळं बडोद्याला जायचं तर या ट्रेननंच जायचं असं मी ठरवून टाकलं.
ठरल्याप्रमाणे नाताळ व अंगारकी चतुर्थीच्या दिवशी, म्हणजेच २५ डिसेंबर २०१८ रोजी आम्ही बडोद्याला प्रस्थान ठेवलं. एवढ्या थंडीचं पहाटे उठून पावणेसातला घराबाहेर पडलो. आम्हाला ७.५० ची प्रगती एक्स्प्रेस गाठायची होती. मग ‘उबर’ची कॅब बुक केली. सात वाजता बरोबर निघालो. बाजीराव रोडनं जाताना लक्ष्मी रोडच्या लगत, नूमविच्या दिशेनं वळलेली भली-मोठी रांग दिसली. ‘दगडूशेठ’च्या दर्शनासाठीची ही रांग असणार, हे लक्षात आलं आणि मी थक्क झालो. मी त्या रांगेतल्या भाविकांनाच नमस्कार केला. एवढ्या भाविकांचं सकाळी सकाळी दर्शन झालं, म्हणजे आता आपला प्रवास सुरळीत होणार, याची खात्रीच पटली.
वेळेत स्टेशनला पोचलो. मुख्य प्रवेशद्वारातच ट्रॅफिक जॅम होतं. त्यामुळं अलीकडंच उतरून चालत जावं लागलं. ‘डेक्कन क्वीन’चा मान ‘प्रगती’ला नाही, हे माहिती होतंच. त्यामुळं ती पाच नंबरच्या फलाटावरून सुटणार असल्याचं बोर्डावर पाहून आश्चर्य वाटलं नाही. निमूटपणे तो फूटओव्हर ब्रिज चढून त्या फलाटावर गेलो. गाडी लागली होतीच. सुदैवानं या वेळी गाडीचे सगळे कोच रिनोव्हेट केलेले दिसले. नवा गुलाबी, चॉकलेटी असा रंग बाहेरून दिला होता. आतून हिरव्या हिरव्या फुलांचं बारीक डिझाइन होतं. गाडीत अपेक्षेप्रमाणं आमची रिझर्व्ह सीट्स एका रांगेत नव्हतीच. मग गाडीत सगळेच लोक अॅडजस्ट करतात, तसं कुणी कुणी अॅडजस्ट करून एकदाचे आम्ही एका सलग बाकड्यावर आलो. या सीट्सविषयी माझी नेहमीची तक्रार आहे, की त्यावर तीन मोठी माणसं नीट बसू शकत नाहीत. जरा ऐसपैस असं बसता येतच नाही. पण आमच्यासोबत नील असल्यानं आम्ही फार अडचण न येता मावू शकलो. गाडी अपेक्षेप्रमाणे थोडी लेट दादरला पोचली. तिथं हॉटेलमध्ये खाऊन, जरा बाजारात भटकून आम्ही टॅक्सीनं मुंबई सेंट्रलला आलो. अहमदाबादवरून आलेली डबल डेकर एक नंबरच्या फलाटाला लागली होती. आम्ही पावणेदोनलाच त्या ट्रेनमध्ये जाऊन बसलो. आमचे सीट्स वरच्या डेकला आले होते. त्यामुळं नीलला ते सगळं फारच भारी वाटत होतं. आणि अर्थात मलाही! मग लगेच त्या ट्रेनमधल्या सुख-सुविधांचा व्हिडिओ काढून झाला. ट्रेन सगळी एसी असल्यानं प्रवास सुखाचा झाला. खायची-प्यायची शब्दश: ‘रेल’चेल होती. बडोद्यात ही ट्रेन वेळेत, म्हणजे संध्याकाळी ७.३३ ला पोचली. आमचे यजमान नीलेश व मधुरा आम्हाला न्यायला स्टेशनला आले होते. त्यामुळं त्यांच्या घरी अगदी सुखानं पोचलो.
झू आणि म्युझियम...
दुसऱ्या दिवशी आम्ही बडोद्यातलं झू आणि तिथंच असलेलं ‘बडोदा म्युझियम अँड पिक्चर गॅलरी’ पाहिलं. कुठल्याही शहरातलं प्राणिसंग्रहालय पाहायला मला आवडतंच. सयाजीबागेतलं ‘झू’ही चांगलं आहे, असं ऐकलं होतं आणि फेब्रुवारीतल्या ट्रिपमध्ये तेच पाहायचं राहिलं होतं. मग आम्ही सकाळी आधी तिथं गेलो. सयाजीबागेचा परिसर प्रशस्त आणि चांगला आहे. पण तिथल्या प्राणिसंग्रहालयाच्या नूतनीकरणाचं काम सुरू होतं. त्यामुळं एकूणच त्या भागाला जरा अवकळाच आली होती. शाळांच्या सहली धपाधप येत होत्या. प्राणिसंग्रहालयात फार माकडं नव्हती. त्याची सगळी कसर या सहलीतली मुलं भरून काढत होती. ‘झू’मध्ये बिबटे बरेच होते. सिंह-सिंहिणीची एक जोडी होती. सिंहीण म्याडम झोपल्या होत्या. पोरांचा गलका ऐकूनही त्यांच्या झोपेवर कसलाही परिणाम झाला नाही. सिंहमहाराजांनी आळस देण्याचेच दोन-चार प्रकार करून दाखवले व ते आमच्याकडं चक्क पाठ करून झोपी गेले. कुठल्याही राजाला शोभेल असंच त्यांचं हे वर्तन होतं.
पुन्हा पुढच्या पिंजऱ्यांत बिबट्यांचीच वस्ती होती. अर्थात प्रत्येकाची वेगळी तऱ्हा होती. एक फारच देखणा होता. रुबाबात पुढच्या पायावर पाय टाकून बसला होता. अनेक मुलांचा चित्ता व बिबट्या यात गोंधळ होत होता. पुढं एक पाणघोडाही होता. आम्ही आलेले बघून तो पाण्यातून निघून कोपऱ्यातल्या पिंजऱ्यात निघून गेला. अप्पलपोट्या कुठला! पिवळ्या (रॉयल बेंगॉल) वाघाचा वेगळा विभाग होता. तिथंच एक सगळे केस झडलेलं म्हातारं अस्वलही होतं. दोन पिवळे वाघ (त्यातही एक वाघीण असावी) मात्र अत्यंत रुबाबदार आणि देखणे होते. त्या वाघाला बघून सगळे पैसे वसूल झाले. त्या एवढ्याशा पिंजऱ्यात ते अत्यंत देखणं जनावर अगदी अस्वस्थपणे फेऱ्या घालत होतं. अशा प्राण्यांना पिंजऱ्यांत ठेवता कामा नयेच, असं परत एकदा वाटून गेलं.
प्राणिसंग्रहालयाच्याच तिकिटात पक्ष्यांचं वेगळं संग्रहालयही पाहायची सोय होती. तिकडं जाता जाता दोन मगरीही पाहायला मिळाल्या. (बडोद्याच्या विश्वामित्री नदीत अनेक मगरी आहेत. त्यातल्या किती तरी आम्ही नंतर पुलावरून पाहिल्या.) या पक्षिसंग्रहालयाच्या दारातच एक कावळा होता. तो पाहिल्यावर ‘हा बघा पहिला पक्षी’ असा काही तरी विनोद मी केला. तो त्या गेटकीपरनं ऐकला. ते मराठीच गृहस्थ होते. (बडोद्यात फ्रिक्वेंटली मराठी कानावर पडतं.) ते लगेच म्हणाले, ‘हा तर सगळ्यांचा बाप आहे!’ त्यांच्या या उत्स्फूर्त कमेंटला दाद देऊन आम्ही पुढं गेलो. या पक्ष्यांच्या संग्रहालयात मात्र अगणित देशी-विदेशी पक्षी होते. तिथं थोडा वेळ रेंगाळून मग आम्ही म्युझियमकडं वळलो.
या संग्रहालयात उत्तमोत्तम चित्रं तर आहेतच, पण मला आवडला तो वाद्यांचा विभाग. याशिवाय तळमजल्यावर असलेला देवमाशाचा ७० फुटी अजस्र सांगाडा हेही या संग्रहालयाचं वैशिष्ट्य.
संध्याकाळी मग आम्ही बडोद्याचा प्रसिद्ध लक्ष्मीविलास पॅलेस पाहायला गेलो. हा पॅलेस मी गेल्या वेळी पाहिला होता. पण धनश्री व नीलला दाखवायचा होता. म्हणून मग २२५ रुपयांचं तिकीट काढून परत गेलो. इथं मराठीतून गाइडचं निवेदन इअरफोनद्वारे ऐकायची सोय आहे. पण अनेकदा ते निवेदन मधेच बंद पडायचं किंवा पुढं-मागं व्हायचं. मग ते नीट सेट करून द्यायचं, हा मला एक उद्योगच झाला. हा भव्य पॅलेस पाहून झाल्यावर फोटो सेशन झालं. संध्याकाळी शॉपिंग झालंच!
‘स्टॅच्यू ऑफ युनिटी’कडे
दुसऱ्या दिवशी आम्हाला ‘स्टॅच्यू ऑफ युनिटी’ पाहायला, म्हणजेच सरदार पटेलांचा तो भव्य पुतळा पाहायला जायचं होतं. मात्र, आमच्या यजमानांना ऐन वेळी येणं जमत नसल्यानं त्यांनी सरळ आमच्या हाती त्यांच्या कारची किल्ली ठेवली व ‘तुम्ही तरी जाऊन या,’ असं सांगितलं. मग त्यांचा मुलगा ईशान आणि आम्ही तिघं भल्या पहाटे साडेसहाला त्यांची कार घेऊन ‘स्टॅच्यू ऑफ युनिटी’च्या दिशेनं निघालो. डभोई मार्गे रस्ता होता, हे माहिती होतं. मग गुगलताईंच्या मदतीनं मार्गस्थ झालो. अजून रस्त्यावर अंधार होता. बडोद्याच्या बाहेर पडायला फार वेळ लागला नाही. आपण साधारण आग्नेय दिशेला जाणार हे माहिती होतं. गुजरातमधल्या रस्त्यांचं अनेकांनी कौतुक केलंय. त्यामुळं पुन्हा ते अधोरेखित करत नाही. राज्य रस्ता असला, तरी चौपदरी आणि खड्डेविरहित रस्ता असल्यानं आम्ही दीड तासातच ९४ किलोमीटर अंतर कापून ‘स्टॅच्यू ऑफ युनिटी’च्या मुख्य प्रवेशद्वारापर्यंत पोचलो. तिथून आम्ही थेट आत गाडी दामटली. मात्र, पहिल्याच ‘सिक्युरिटी चेक’ला कळलं, की गाडी मागेच मुख्य प्रवेशद्वारावर पार्क करायची व तिथून ‘हॉप ऑन हॉप ऑफ’ बसनी पुतळ्यापर्यंत जायचं. मग गाडी पार्क केली आणि तिकीट खिडकीकडं निघालो. तिथंच डावीकडं महात्मा गांधी व सरदार पटेल यांचे अर्धपुतळे होते. टिपिकल सरकारी वाटेल, असं पाच-सहा खिडक्या असलेलं ते ‘पर्यटक सूचना केंद्र’ होतं. इथं सगळ्या पाट्या गुजराती व इंग्रजीत होत्या. खिडक्या उघडायला वेळ होता. मात्र, आधी जे ऐकलं होतं, की रोज इथं ३० हजार, ३५ हजार लोक येतायेत वगैरे तेवढी काही गर्दी निदान सकाळच्या त्या वेळी तरी नव्हती. आम्ही सगळे मिळून शंभर ते दीडशे लोक त्या पाच-सहा खिडक्यांच्या समोर उभे असू. तीन प्रकारची तिकिटं होती. पहिलं तिकीट १२० रुपये प्रौढांना व ६० रुपये लहान मुलांना. यात फक्त पुतळ्याच्या पायांपर्यंत व खाली जे संग्रहालय आहे तिथपर्यंत जाता येतं. दुसरं तिकीट ३५० रुपये प्रौढांना व २०० रुपये लहानांना! यात सरदार पटेलांच्या ‘हृदयस्थानी’ म्हणजे साधारण १३५ मीटर उंचीवर एक व्ह्यूइंग गॅलरी आहे, तिथपर्यंत जाता येतं. या पुतळ्याच्या पायाशी दोन लिफ्ट आहेत. त्यातून वरपर्यंत जाता येतं. तिसरं तिकीट आहे एक्स्प्रेस तिकीट. याचा दर आहे एक हजार रुपये. (यात लहान-मोठे अशी वर्गवारी दिसली नाही. सरसकट प्रति व्यक्ती एक हजार रुपये असावं.) यात कुठल्याही रांगेत न थांबता सगळीकडं थेट प्रवेश मिळायची सोय आहे. आम्हाला वेळ होता, त्यामुळं आम्ही ३५० रुपयांचं तिकीट काढलं. याशिवाय प्रतिमाणशी ३० रुपये बसचं तिकीट मोजावं लागलं. यातही पूर्ण व अर्धं तिकीट असा प्रकार नव्हता, तर सरसकट ३० रुपये आकारले जात होते. (गमतीचा भाग म्हणजे कॅश पैसे देणाऱ्यांसाठी चार दोन-तीन खिडक्या होत्या, तर कार्ड पेमेंटची एकच खिडकी होती.) आम्ही तिकिटं हाती पडताच बसकडं धावलो. पहिली बस भरली होती. पण त्यात नेमक्या चार जागा होत्या. मग आम्ही तीच बस पकडून पुतळ्याकडं निघालो. मगाशी कार घेऊन पुढं आल्यानं पुतळ्याचं दर्शन लांबून झालंच होतं. आता बसमधून तो पुतळा नीट दिसायला लागला. पुतळा अत्यंत उंच असल्यानं लांबूनही दिसत होता. आतमध्ये साधारण पाच किलोमीटर अंतर गेल्यावर बसनं आम्हाला पुतळ्यापाशी सोडलं. त्या पुतळ्याची भव्यता आता जाणवू लागली होती. नर्मदेच्या पात्रात आत भराव घालून त्यावर हा टोलेजंग पुतळा उभारण्यात आला आहे. डाव्या बाजूला सरदार सरोवराची भिंत आहे आणि हा पुतळा धरणाकडं तोंड करून उभा आहे. पाया, त्यावरची मोठी इमारत आणि त्यावर उभा पुतळा अशी एकूण उंची तब्बल १८२ मीटर आहे. ही उंची ९३ मीटर उंचीच्या ‘स्टॅच्यू ऑफ लिबर्टी’च्या जवळपास दुप्पट आहे. बसनं जिथून आत सोडलं, तिथून पुतळ्याकडे जायच्या मुख्य रस्त्यापर्यंत भरपूर मोकळी जागा, बसायला बाक वगैरे सुविधा केल्या आहेत. संध्याकाळी तिथं छान वाटत असणार. एक साउंड अँड लाइट (की लेझर?) शोदेखील असतो. तो आम्हाला अर्थातच पाहायला मिळाला नाही. आम्ही पुतळ्याच्या दिशेने जाऊ लागलो, तसतसा वाढत्या गर्दीचा अंदाज यायला लागला. मग पुन्हा एकदा रीतसर तपासणी झाली. खाण्याचे पदार्थ इथून पुढं आत नेऊ देत नाहीत. आमच्याकडंची खाण्याची पिशवी तिकीट काउंटरला ठेवावी लागली. पाण्याची बाटली नेऊ देतात. इथून पुढं पुतळ्यापर्यंत सर्वत्र सरकते जिने आहेत. पुतळ्याच्या खाली म्युझियम आहे. मात्र, आम्हाला व्ह्यूइंग गॅलरीत जायचं होतं. इथंही शालेय सहलींचा सुळसुळाट होताच. त्या मुलांच्या मधून वाट काढत आम्ही वरपर्यंत गेलो. लिफ्टपाशी थोडी रांग होती. दोन बाजूला दोन लिफ्ट होत्या. आमच्याआधी १४-१५ जण गेल्यानंतर आम्हीच लिफ्टसमोर येऊन थांबलो. पुढच्याच खेपेला आमचा नंबर लागला. आमच्याशेजारी एक्स्प्रेस तिकीट काढलेलं एकच कुटुंब होतं. आम्ही त्यांच्या बरोबरीनं आत शिरलो.
अवघ्या काही सेकंदांत ती लिफ्ट ४५ व्या मजल्यावर असलेल्या त्या व्ह्यूइंग गॅलरीपर्यंत पोचली. आम्ही बाहेर शिरलो. दोन्ही बाजूंनी जाळ्यांमधून समोरचं विहंगम दृश्य दिसत होतं. सरदार सरोवराची भिंत व समोर वाहणारी नर्मदा मय्या दिसत होती. ती गॅलरीची जागाही बऱ्यापैकी प्रशस्त होती. साधारण दोनशे लोक मावू शकतील एवढी! (तिथं टॉयलेट्सचीही सुविधा होती.) आम्ही भरपूर फोटो काढले. व्हिडिओ शूट केला आणि खाली उतरलो. खाली आल्यावर बेसमेंटमध्ये असलेलं म्युझियम पाहिलं. तिथं सरदार पटेल यांच्या पूर्णाकृती पुतळ्याची प्रतिकृती व त्यांच्या फक्त चेहऱ्याचा वेगळा पुतळा उभारण्यात आला आहे. हा चेहरा मुख्य पुतळ्याच्या चेहऱ्याच्या एक पंचमांश आकाराचा आहे. तिथं सेल्फीसाठी झुंबड उडाली होती. सरदार पटेल यांचं जीवनकार्य सांगणारे मोठमोठे भित्तीफलक सगळीकडं लावले आहेत. एका छोट्या थिएटरमध्ये त्यांच्यावरील फिल्म दाखवली जात होती. जागोजागी वॉशरूमच्या सुविधा होत्या. आम्ही हे सगळं पाहून वर पुन्हा त्यांच्या पायांजवळच्या भागात गेलो. इथंही सहलीला आलेली अनेक मुलं बसली होती. पुतळ्याच्या उजव्या बाजूला नर्मदा नदीचं पात्र दिसत होतं. धरणात पाणी अडवल्यानं नदीच्या पात्रात फार पाणी नव्हतंच. नर्मदामय्या आणि मागं असलेली सरदार सरोवराची ती भिंत पाहिल्यावर मेधा पाटकर, त्यांचा संघर्ष, सातपुड्यातले आदिवासी आणि धरणग्रस्तांची सगळी कैफियत आठवल्याशिवाय राहिली नाही. मी पत्रकारितेत आल्यापासून, म्हणजे गेल्या २०-२२ वर्षांपासून या आंदोलनाच्या बातम्या पाहत आलो आहे. अनेकदा एजन्सीवरच्या बातम्या भाषांतरित केल्या आहेत. त्या आंदोलनाविषयी येणारे सगळे लेख, वार्तांकन नेहमीच वाचत आलो आहे. आज सरदार पटेलांच्या त्या भव्य पुतळ्याखाली उभं राहताना मन दोलायमान झालं. एकीकडं एक आंतरराष्ट्रीय दर्जाचं वाटेल असं पर्यटन स्थळ उभारल्याबद्दल आपल्या सरकारचं कौतुक करावं, की आदिवासींच्या जमिनी घेऊन त्यावर उभारलेल्या या धरणाच्या निर्मितीबद्दल खेद व्यक्त करावा, हे कळेनासं झालं.
आम्ही थोड्याच वेळात हे ठिकाण सोडलं व बसमध्ये येऊन बसलो. या बस इतर काही पॉइंट दाखवून मग पुन्हा पहिल्या ठिकाणी येतात. त्यामुळं आम्हाला अजून पुढं जावं लागलं. त्यापैकी ‘व्हॅली ऑफ फ्लॉवर्स’ इथं एक चांगलं फुलांचं उद्यान विकसित केलं जातंय. पुढं धरणाच्या भिंतीजवळ असलेल्या एका पॉइंटपाशी आम्ही गेलो, तेव्हा मात्र कंटाळा आला. इथं मी एकट्यानंच वर जाऊन तो पॉइंट पाहून आलो. इथं महाराष्ट्राकडं जाणारी, ‘धुळे १ & २’ अशी फिकट पाटी असलेली विजेची लाइन दिसली. धरणाची ती अजस्र भिंत पाहून पुन्हा नर्मदा धरणग्रस्तांचेच चेहरे दिसायला लागले. परतलो. आता मात्र आम्हाला थेट पार्किंगकडं जायचं होतं. मग तशी एक बस बघूनच बसलो आणि पुन्हा जिथं कार लावली होती, तिथपर्यंत आलो.
आता परतीचा प्रवास सुरू केला. नीलकंठ धाम हे एक नर्मदेच्या काठचं अप्रतिम ठिकाण आहे आणि तिथं स्वामीनारायण मंदिर आहे, असं नीलेशनं सांगितलं होतं. आम्हाला भूकही लागली होती. ‘स्टॅच्यू ऑफ युनिटी’च्या जवळ खाण्याच्या फारशा सोयी नव्हत्या. नीलकंठ धामला बरा कॅफेटेरिया आहे, असं कळलं होतं. मग पुन्हा जीपीएस लावून तिकडं मोर्चा वळवला. भर दुपारी दीड वाजता आम्ही तिथं पोचलो. आधी पोटपूजा केली. नंतर हे मंदिर तीनपर्यंत बंद असतं, असं कळलं. तोपर्यंत थांबायला वेळ नव्हता. मग सरळ तिथून निघालो आणि दीड तासात बडोद्याला घरी येऊन पोचलो.
संध्याकाळी नीलेश आम्हाला बडोद्यातली फेमस राजस्थानी पाणीपुरी खायला घेऊन गेला. ती पाणीपुरी ‘आरओ’ पाण्यात करतात म्हणे. पण एका प्लेटमध्ये आठ पुऱ्या देतात आणि ते पाणीही मस्त, खमंग होतं. शेजारीच ‘लाइव्ह ढोकळा’ हे दुकान होतं. इथं आपल्यासमोर गरम ढोकळा (पातळ, पाटवडीसारखा) काढून देतात. त्याबरोबरची चटणी मस्त होती. इथं दोन प्लेट हादडून मग आम्ही निघालो... नंतर शॉपिंगही झालंच!
दुसऱ्या दिवशी सकाळी ७.४८ ची डबल डेकर ट्रेन पकडायची होती. बडोद्यात जुगनू नावाचं अॅप आहे. त्यावरून रिक्षा मागवता येते. तशी रिक्षा मागवून आम्ही सकाळी स्टेशनला निघालो. वेळेत पोचलो. ट्रेनही वेळेत आली. नाश्त्याला छान पोहे मिळाले. या वेळी आमच्या सीट्स वरही नाही आणि खालीही नाही अशा दाराच्या समोर जी तीन ओ‌ळी असतात, त्यात आल्या होत्या. त्यामुळं वैताग आला. अर्थात एसी ट्रेन असल्यानं प्रवासात बाकी त्रास काही झाला नाही. शिवाय ट्रेन वेळेत मुंबई सेंट्रलला पोचली.
तिथून आम्हाला चेंबूरला एका लग्नस्थळी जायचं होतं. मुंबईच्या टॅक्सीवाल्यांचा माझा आतापर्यंतचा अनुभव चांगला होता. या वेळी मात्र सगळ्यांनी त्या लौकिकाला बट्टा लावायचं ठरवलेलं दिसलं. एक तर आम्हाला घाई होती, म्हणूनन आम्ही रांग सोडून भलत्याच टॅक्सीवाल्याला विचारलं, हे चुकलंच. त्याला वाटलं, आम्ही नवी पाखरं! त्यानं गाडीत सामान टाकलं आणि पाचशे रुपये द्या म्हणाला. मग मी त्याला पुणेरी प्लस पत्रकारी असा डबल हिसका दाखवल्यावर त्यानं गुपचूप टॅक्सी थांबविली आणि सामान काढून दिलं. ‘उबर’चाही अनुभव वाईट आला. एक तर नेटवर्कच येईना. मग दोघांनी आमची ट्रिप कॅन्सल केली, तर आम्ही एकाची. शेवटी एक जण आला. तो एक मध्यमवर्गीय दक्षिण भारतीय टॅक्सीवाला होता. त्यानं मात्र आम्हाला इमानेइतबारे इष्टस्थळी नेऊन पोचवलं. पाचशे रुपयांच्या निम्मेही पैसे लागले नाहीत. लग्नात सगळे जिवाभावाचे लोक भेटले. त्यांनी पुण्याहून बस आणली होती. त्या बसमधूनच रात्री साडेआठला घरापर्यंत पोचलो आणि चार दिवसांची छोटीशी ट्रिप ‘सुफळ संपूर्ण’ झाली...
----
