पासवर्ड दिवाळी अंक २१ - कथा

अपना टाइम आएगा...
--------------------------

चपक्... चपक्... चपक्... चपक्...
चिखलातून चप्पल घालून जाताना होणाऱ्या या आवाजानं राघू नादावला होता. त्याचं घर डोंगरावर आहे. पावसाळ्याचे दिवस असल्यानं सगळीकडं हिरवंगार वातावरण झालं होतं. भाताची रोपं तरारली होती. वाफ्यांत पाणी साठलं होतं. सगळीकडं भाताच्या लोंब्यांचा खरपूर वास दरवळत होता.
राघू सातवीत शिकतो आहे. त्याचे वडील सोन्याबापू एसटीत कंडक्टर आहेत. फाट्यावर त्यांना डबा द्यायचं राघूचं रोजचं काम होतं. आजही सकाळी सकाळी तो आईनं दिलेला भाकरी-भाजीचा डबा घेऊन रायबाच्या वाडीकडं निघाला होता. राघूचं घर रायबावाडी आणि पलीकडच्या डोणेवाडीच्या मधोमध होतं. मधे एक साधीशी बैलगाडीची वाट होती. आता पावसामुळं तिथं एवढा चिखल झाला होता, की वाट कोणती आणि शेत कोणतं, ओळखू येईना झालं होतं. बैलगाडीच्या धावेमुळं तयार झालेल्या खळगीत चहाच्या रंगाचं पाणी साठलं होतं. त्यात उडी मारून तिथलं पाणी उडवायला राघूला आणि त्याचा दोस्त महादूला फार आवडायचं. आज महादू नव्हता. त्याच्या दादांना - वडिलांना - तालुक्याच्या गावी नेलं होतं. त्यांना चार दिवसांपासून ताप येत होता. सगळीकडं धुमाकूळ घालणाऱ्या करोनानं त्यांना गाठलेलं असू नये, अशी प्रार्थना महादू आणि राघू रोज शिवारातल्या मारुतीकडं करत होते. शिवारातल्या मैदानावरच राघू एरवी मित्रांसोबत क्रिकेट खेळायचा. सध्या पावसामुळं त्यांचं 'स्टेडियम' पूर्ण भिजून गेलं होतं. पावसाळ्यात क्रिकेट खेळता आलं नाही, तर क्रिकेटवरचे लेख वाचायला राघूला आवडायचं. त्यातले क्रिकेटपटूंचे फोटो कापून, वहीत ठेवणं हा तर त्याचा छंद होता. सगळ्यांप्रमाणेच धोनी आणि विराट हे त्याचे अतिशय आवडते खेळाडू होते.
रायबाची वाडी अजून अर्धा-एक किलोमीटर असेल. राघूचे वडील रोज सकाळी सायकलनं वाडीपर्यंत जायचे आणि फाट्यावरून तालुक्याच्या गावाला जायचे. तिथून पुढं त्यांची ड्यूटी जिथं लावली असेल त्या गावाला जावं लागायचं. दोन दिवसांतून एकदा मुक्कामी पण जावं लागायचं. आज त्यांना पुन्हा मुक्कामाची ड्यूटी आली होती. त्यामुळंच राघूकडं त्यांना डबा पोचवायचं काम आलं होतं. सोन्याबापू फार सरळ आणि सज्जन माणूस होता. वाडीतल्या सगळ्या लोकांना त्यांचा फार आधार होता. त्यांचं तालुक्याच्या गावी रोजचं येणं-जाणं असल्यानं अनेक लोकांची पार्सलं पोचवण्याचं, वस्तू नेण्याचं-आणण्याचं, निरोप देण्याचं काम सोन्याबापू हसतमुखानं करत. गावातली काही मुलं शिकायला तालुक्याच्या गावी जात. ती सोन्याबापूंच्या एसटीनंच जात. त्यांच्यावर भरोसा ठेवून गावकरी आपल्या पोरांना निश्चिंतपणे त्यांच्या ताब्यात देत असत.
आज राघू विशेष खुशीत होता. त्याचे बापू त्याच्यासाठी तालुक्याच्या गावावरून एक मस्त भेटवस्तू आणणार होते. राघूला खूप दिवसांचं एक घड्याळ हवं होतं. शेतावर काम करताना, वाडीला जाताना-येताना, एसटीच्या वेळा पाळताना घड्याळ सारखंच लागायचं. राघूला सतत दुसऱ्याला वेळ विचारावी लागे. म्हणून त्यानं खूप आग्रह धरून बापूंकडं घड्याळ मागितलं होतं. अखेर खूप प्रयत्नांती बापूंनी त्याला घड्याळ आणून देण्याचं कबूल केलं होतं. आज बापूंच्या पगाराचा दिवस होता. त्यामुळं ते आज नक्की घड्याळ आणणार, याची खात्री होती.

झूम... झुइंग, झुइंग... झूम झूम...

एकदम आवाज आले, तसा राघू दचकला. त्यानं समोर पाहिलं तर चार-पाच अतिशय पॉश, खूप भारी, दणकट पांढऱ्या कार त्या कच्च्या रस्त्यानं वेगानं पलीकडच्या डोंगराकडं जाताना दिसल्या. त्या गाड्यांना काळ्या काचा होत्या. त्यात कोण बसलंय ते कळत नव्हतं. पण कुणी तरी मोठी, तालेवार माणसं असणार हे नक्की. पलीकडच्या डोंगरावर एक मोठी संस्था होती. गिर्यारोहण, साहसी खेळ यांचं प्रशिक्षण तिथं चालायचं म्हणे. त्या भागात अनेक खासगी लोकांची रिसॉर्ट पण होती. तिकडे जाणारा रस्ताही ‘खासगी मालमत्ता’ असा बोर्ड लावून बंद करण्यात आला होता. तिथं एक वॉचमन कायम असायचा. राघू व महादूची त्याची गट्टी होती. त्याला नाव विचारलं, तर तो ‘मला सुभेदार म्हणा’ एवढंच म्हणायचा. आताही राघू जरा पुढं गेला. सुभेदारकाका आलेच समोरून. राघूनं त्यांना वेळ विचारली. नऊ वाजून वीस मिनिटं झाल्याचं त्यांनी सांगितलं. बापूंच्या एसटीला अजून वेळ होता. फाटाही इथून अगदी दहा मिनिटांच्या अंतरावर होता. मग राघू सुभेदारांच्या केबिनमध्ये येऊन बसला. तिथल्या माठातलं गार गार पाणी आधी त्यानं घटाघटा पिऊन घेतलं. सुभेदारांकडं ‘टायगर’ नावाचा गावठी, पण चांगला दणकट कुत्रा होता. राघूची आणि त्याचीही दोस्ती होती. राघू आत शिरल्याबरोबर टायगर आलाच शेपटी हलवीत. राघूनं त्याला थोपटलं. त्याच्या गळ्याखाली खाजवत त्यानं सुभेदारकाकांना विचारलं, ‘कसल्या गाड्या ओ काका या? कोण लोक आलेत?’
सुभेदारकाका म्हणाले, ‘आता काय सांगू? कुणाला सांगायचं नाही, अशी मला सक्त ताकीद आहे बाबा. फार मोठे लोक आहेत. तुला कळलं, तर तू आश्चर्यानं उडशील...’
राघू म्हणाला, ‘सांगा की... सांगा की काका... मी कुण्णाकुण्णाला सांगणार नाही.’
‘बरं... इकडं ये...’ सुभेदारकाका म्हणाले. ‘कान कर इकडं...’ असं म्हणत ते राघूच्या कानात काही तरी पुटपुटले.
ते ऐकून राघूनं एवढ्ढा मोठ्ठा ‘आ’ वासला की तो लवकर मिटेचना.
‘काय सांगताय काय, काका? खरंच? कोहली आणि आपली सगळी टीम आलीय इथं?’
‘श्शू... शांत शांत शांत बस बाबा. नोकरी जाईल माझी...’
राघूला एकदम आठवलं. पुण्याला ऑस्ट्रेलियाविरुद्ध एक टेस्ट मॅच खेळायला आपली टीम आली होती. त्या मॅचमध्ये आपण तीन दिवसांतच वाईट हरलो होतो. पण त्यानंतर आपली टीम इकडं आलीय, हे काही त्याला खरं वाटेना. पण डोंगरावरच्या संस्थेत ते दोन दिवसांसाठी आले आहेत, असं काकांनी त्याला सांगितल्यावर मग विश्वास ठेवावाच लागला. मगाशी गेलेल्या त्या कारमधून चक्क आपले आवडते क्रिकेटपटू गेले होते, हे लक्षात येऊन राघू मनोमन हरखला. त्यांना बघायला मिळालं तर? त्याच्या डोळ्यांतले भाव वाचूनच सुभेदारकाका बोटानंच ‘नाही नाही’ म्हणाले.
राघू हिरमुसला होऊन फाट्याकडं निघाला. टायगरही त्याच्या मागे मागे थोडं अंतर हुंदडत आला. ‘टायगर, परत जा... काकांना सोबतीला थांब,’ असं राघू म्हणाल्याबरोबर जणू समजल्यासारखं टायगर मागं वळला.
राघू फाट्यावर येऊन उभा राहिला. तिथं एक पडझड झालेली शेड होती. शेजारी वडाच्या झाडाखाली एरवी फळं विकणाऱ्या मावशी बसायच्या. सध्या पावसामुळं आणि करोनाच्या निर्बंधांमुळं हल्ली त्या दिसत नाहीत. राघू उजवीकडच्या वळणाकडं बघत बसला. त्याची ही नेहमीची सवय होती. वळणावर एसटी दिसली, की तो एक ते शंभर आकडे मोजायला सुरुवात करायचा. साधारण सत्तरच्या पुढं आकडे गेले, की एसटी बरोबर समोर येऊन थांबायची.
आत्ताही तसंच झालं. वळणावर लालचुटुक रंगाची, पण आता चिखलानं माखलेली गाडी दिसली आणि राघूनं ‘एक, दोन, तीन...’ सुरू केलं. बरोबर पंचाहत्तर आकड्याच्या वेळी एसटी समोर येऊन थांबली. दार उघडलं आणि सोन्याबापू खाली उतरले. वडिलांना बघून राघूचा चेहरा उजळला. बापू आले. ‘काय राघवा, डबा आणलायस का?’ त्यांनी राघूच्या डोक्यांतील केसात हात फिरवत विचारलं. मास्कमधूनही त्यांच्या चेहऱ्यावरचे मिश्कील भाव लपत नव्हते. ‘हो... हा घ्या...’ असं म्हणत राघूनं डबा दिला. ‘आणि माझं घड्याळ?’ राघूनं अधीरतेनं विचारलं.
‘थांब, थांब...’ म्हणत बापू शेडमधल्या बाकावर बसले. मानेवरचा रुमाल काढून आधी त्यांनी घाम पुसला. मग म्हणाले, ‘राघवा, मला माफ कर बेटा. या वेळी काही घड्याळ आणायला जमलं नाही.’
राघू एकदम खट्टू झाला. ‘का पण? तुम्ही मला आज घड्याळ आणणार होता ना... मग का नाही आणलं?’ असं म्हणताना त्याचा चेहरा अगदी रडवेला झाला.
‘अरे हो, ऐकतोस का जरा...’ असं समजुतीच्या स्वरात बोलत बापू म्हणाले, ‘आपल्या महादूचे दादा हॉस्पिटलात आहेत. मी आजच त्याच्याकडं जाऊन आलो. त्यांना प्लाझ्मा द्यावा लागला. आता त्यांची तब्येत सुधारते आहे हळूहळू... पण वेळ लागेल. मला त्यांच्या उपचारांसाठी पैसे द्यावे लागले राघवा... म्हणून तुझं घड्याळ राहिलं बघ. पण पुढच्या महिन्यात मी नक्की घेणार तुला... आपल्या मारुतीची शप्पथ...’
राघूला एकदम महादूचा चेहरा आठवला. त्याला मित्रासाठी एकदम भरून आलं. त्यानं मनातल्या मनात पुन्हा मारुतीरायाला हात जोडले. ‘शक्ती दे, बुद्धी दे’ हा नेहमीचा मंत्र मनातल्या मनातच परत म्हटला. तेवढ्यात ड्रायव्हर रामकाकांनी बापूंना हाक मारली. ‘राघू, सोड रे आता तुझ्या बापाला... आम्हाला लांबची ट्रिप आहे आज...’ असं ते हसत हसत गाडीतूनच म्हणाले. तशी बापू डबा आणि पैशांची कातडी पिशवी घेऊन लगबगीनं उठले. गाडीचं दार लावून घेताना राघूला म्हणाले, ‘नीट घरी जा रे...’ त्यांनी डबल बेल मारली आणि एसटी भुर्रकन पुढं निघून गेली. खंडीभर धूळ उडाली. फाट्यावर आता कुणीही नव्हतं. राघूला काही लवकर तिथून हलावंसं वाटेना. तो तिथंच बसून राहिला. समोरच्या वडाच्या झाडाकडं एकटक बघत बसला. त्या पारंब्यांतून, पानांतून वेगवेगळे आकार शोधण्याचाही त्याला नाद होता. त्याला आता तिथं सारखं घड्याळच दिसायला लागलं.
तेवढ्यात लांबून ‘झुम... झुम...’ आवाज आला. राघूचे कान टवकारले. मगाच्याच त्या मोठ्या गाड्या आल्या असणार! राघू नीट लक्ष देऊन बघू लागला. तेवढ्यात एक गाडी एकदम तिथं येऊन थांबलीच. करकचून ब्रेक मारत उभी राहिली. काळी काच खाली झाली. ‘अरे ओ बेटा, वो माची पर जानेवाला रास्ता कहाँ से है? हम रास्ता भटक गए है...’ कुणी तरी आतून बोलत होतं. राघू नीट जवळ गेला आणि तीन ताड उडाला. बघतो तो काय! साक्षात विराट कोहली होता कारमध्ये... पलीकडं ड्रायव्हर होता. काळा गॉगल आणि पांढरा टी-शर्ट घातलेला विराट राघूलाच पत्ता विचारत होता. भानावर यायला राघूला दोन मिनिटं लागली.
‘विराट ‌ऽऽऽऽऽ’ राघू किंचाळलाच. ‘हां बेटा, मैं ही हूँ... किसी को बोलना मत... हम यहाँ जरा आराम करने आए है... बताओ तो माची पर कहाँ से रास्ता है?’
‘वो... वो... यहाँ से...’ राघूनं फाट्याच्या बाजूनं बोट दाखवलं.
‘तुम्हे रास्ता पता है? एक काम करो... हमारे साथ आओ... बैठो गाडी में... रास्ता दिखाओ जरा..’
आता तर राघूला गगन ठेंगणं झालं. त्याला काय करावं ते समजेनाच. विराटनं दार उघडलं आणि त्याला आत बोलावलं. राघूला त्यानं चक्क मांडीवर घेतलं. राघूला आता चक्कर यायचीच बाकी होती. त्यानं रस्ता दाखवला. फाट्याच्या आत सुभेदारकाकांची केबिन दिसताच, ड्रायव्हर म्हणाला, ‘यही रास्ता है साब... हम आ गयें...’
रस्त्यात राघू एकटक विराटच्या हातातल्या काळ्या वस्तूकडं बघत होता. ते घड्याळ आहे का नक्की काय ते त्याला कळत नव्हतं. केबिनपाशी गाडी आल्यावर राघू खाली उतरला. न राहवून त्यानं विचारलं, ‘यह आप ने हाथ में क्या बांधा है?’
‘अरे ये स्मार्ट वॉच है... चाहिये क्या?’ असं म्हणत विराटनं चक्क ते काळं घड्याळ काढून राघूच्या हातात दिलं. न राहवून सुभेदारकाकांनी टाळ्याच वाजवल्या. ‘बहोत होशियार लडका है ये काका,’ विराट म्हणाला. त्यांची गाडी सुरू झाली आणि बघता बघता डोंगराच्या दिशेनं नाहीशी झाली.
सुभेदारकाका म्हणाले, ‘लकी आहेस गड्या...’
तेवढ्यात त्यांच्या केबिनमधल्या रेडिओवर गाणं सुरू झालं - अपना टाइम आएगा... अपना टाइम आएगा...राघू त्या तालावर उड्या मारायला लागला आणि टायगरही दोन पाय वर करून त्याला साथ देऊ लागला. सुभेदारकाकांच्या डोळ्यांत पाणी होतं...

---

(पूर्वप्रसिद्धी : युनिक फीचर्सचा ‘पासवर्ड’ दिवाळी अंक २०२१)

---